EKRAN KARTI - BAHADIR AYDIN = SERDAR KALAYCI
EKRAN KARTI
Mikroişlemcide işlenen verilerin monitörler ya da projeksiyon cihazları üzerinden görüntülenmesini sağlayan sinyallare dönüştüren genişleme kartıdır.Yani , bilgisayarın yaptığı işlemlerin sonuçlarını, CRT monitörler, LCD monitörler ya da projeksiyon cihazları üzerinden bizim algılayabileceğimiz şekilde görüntülere dönüştüren bilgisayar parçasıdır.
EKRAN KARTI TARİHÇESİ
Ekran kartı ilk olarak seri üretilen Apple II Mikrobilgisayar’da kullanılmaya başlanmıştır. IBM firması 1981 yılında tek renge sahip görüntü kartına sahip PC’leri piyasaya sürmüştür (MDA Monochrome Display Adapter). Daha sonra Hercules firması 1982 yılında daha iyi bir görüntü kartı olan Hercules Graphics Card adlı ekran kartını yaparak MDA’yı geçmiştir.
Görüntü standartlarındaki sıralama ise:
1981 yılında CGA (Color Graphics Adapter)
1984 yılında EGA (Enhanced Graphics Adapter)
PS/2 modeller için MCGA ve VGA (Video Graphics Array)
Daha sonra IBM ekran kartındaki rekabeti kaybederek çekilmiştir.Günümüzdeki bütün PC’lere ait ekran kartları VGA modunu desteklemektedir. 1989 sonrası IBM firması görüntü kartı standardı geliştirmedeki gücünü yitirmiştir. Günümüzde bütün PC’lere ait ekran kartları VGA modunu (yani 16 renkli 640 x 480 piksel) desteklemektedir.
Görüntü Standartlarındaki Sıralama
1)1981 yılında MDA (Monochrome Display Adapter):
2) 1981 yılında CGA (Color Graphics Adapter):
3)1984 yılında EGA (Enhanced Graphics Adapter):
4)PS/2 modeller için MCGA ve VGA (Video Graphics Array)
EKRAN KARTININ YAPISI
Grafik İşlemcisi (GPU):
Grafik işlemcisi görüntü hesaplamalarını ve görüntü işlemlerini ekran kartında gerçekleştiren bir yongadır. Günümüz ekran kartlarındaki grafik işlemciler, işlemciye yük bindirmeden görüntü işlemleri çok başarılı bir şekilde gerçekleştirmektedir.
GÖRÜNTÜ BELLEĞİ(video RAM):
Grafik işlemcisi ekran kartının beynidir.Görüntü ile ilgili hesaplamaların tutulduğu bellektir.
Bilgisayar sistemindeki ana bellek gibi çalışır.
GPU, grafik ile ilgili işlemleri kendisi hallederek bilgisayarın işlemcisinin üzerindeki yükü hafifletir.
Günümüz ekran kartları 128, 256,512 MB veya 1GB,2GB,2.8GB,3GB,3.8GB kapasiteli olupDDR2 DDR3,DDR veya GDDR, GDDR2,GDDR3, GDDR4, GDDR5 bellek tiplerine sahiptirler.
Ne kadar fazla ekran kartı belleği olursa işlemci o kadar çok grafik bilgisini işleyebilir.Ancak bellek kadar veri yolu genişliği de önemlidir.(64bit, 128 bit,192bit, 256bit,320bit, 384bit,768bit)
DİJİTAL ANALOG ÇEVİRİCİ(RAMDAC):
Görüntü ile ilgili bilgiler burada tutulur Bilgisayar sistemindeki ana bellek gibi çalışır.Bilgileri GPU gönderir ve bunları geçici olarak saklar.Belleğinin büyüklüğü ekran kartının performansıyla doğru orantılıdır. Görüntü belleğini saniye belirli sayıda tarayıp verileri alıp analog sinyallere dönüştürüp monitöre aktarır.
Verileri dönüştürme ve aktarma hızı, ekran tazelenme hızını belirler.Ekran tazeleme hızı 80 Hz olarak ayarlanmışsa görüntü saniyede 80 defa yenilenir. LCD ekran RAMDAC özelliği devre dışı kalır.Çünkü LCD dijital sinyalleri görüntüler. Bu yönden bilgiler RAMDAC’ a gitmeden direkt ekran kartının DVI çıkışına aktarılır.
VİDEO BIOS:
Bileşenler arasındaki kordinasyonu düzenlemede görevlidir.Bu video bıos özelliğinin yapabilmesi için video bios içinde bir yazılım Bulunmaktadır.
ÇIKIŞ BAĞLANTILARI
a)VGA-OUT: CRT monitörlerin ve projeksiyon aygıtlarının bağlandığı ve bu aygıtlara görüntü aktarıldığı çıkış portudur.
b)DVI-OUT: Dijital cihazlara ve LCD ekranlara görüntü aktaran çıkış portudur.
c)VIDEO IN-OUT : Bilgisayardaki görüntülerini Televizyonda görüntülemek için kullanılan porttur.
d)HDMI: Yüksek çözünürlükte görüntü ve ses aktarımı için kullanılır.
EKRAN KARTI ÇALIŞMA MANTIĞI
Bilgisayarın işlemcisi tarafından işlenen veriler
anakart ile ekran kartının görüntü belleğine aktar
ılır.Görüntü işlemcisi görüntü belleğindeki veriler
işler ve görüntü hesaplamalarını yaptıktan sonra
görüntü belleğine gönderir.bu veriler buradan
RAMDAC birimine gider.görüntü belleğindeki bi
lgiler RAMDAC’e aktarıldıktan sonra bu bellek
boşalır.boşalan belleğe görüntü işlemci tekrar veri
iletir.RAMDAC bu dijital verileri monitörde gör
üntülenecek analog sinyallere dönüştürüp ekran kartının çıkışına gönderir.bu işle
mler sırasında video BIOS’da ekran kartının veri akışını kontrol eder ve düzenler.
Veri yolu hızı,görüntü belleğinin kapasite büyüklüğü bu işlemlerin süresini azaltır
Ve görüntü kalitesini arttırır.
EKRAN KARTI ÇEŞİTLERİ
VERİ YOLU STANDARDINA GÖRE;
ISA:
1980'li yıllarda geliştirilen IBM PC için geliştirilmiş bir sistemdir. Ana kart üzerindeki ISA yuvaları (slot) network kartı, ekran kartı gibi aygıtların bilgisayara bağlanmasını sağlar. Hızı ve kapasitesi nedeniyle günümüzde kullanılmamaktadır.
AGP:
AGP genellikle network kartları, ses kartları ve SCSI adaptörleri için kullanılır. Özellikle grafik kartı için AGP yuvası geliştirilmiştir.
PCI:
ISA'nın sınırlamalarını aşmış yeni bir teknolojidir. 32-bir veri iletişimini 33 MHz hızında yapar. Günümüzde yaygın olarak kullanılmaktadır.
PCI Express:
PCI Express ekran kartları AGP ve PCI ekran kartlarına göre daha büyük bant genişliğine sahiptir. PCI-E veya PCI-X olarak kısa isimlendirilir. PCI-E çift yönlü veri aktarımı
yapar.
FİZİKSEL YAPISINA GÖRE;
Anakart üzerinde entegre olan(onboard )(tümleşik) ekran kartı:
Onboard ekran kartı, anakart üzerinde hazır olarak gelirler. harici kartlar kullanabilirsin. O/B kartların özelliği ucuz olmaları ve alt seviyede performans sergilemeleridir. O/B ekran kartına sahip bir PC'de Need For Speed, Crysis gibi sistem gereksinimleri yüksek oyunlar oynayamazsınız. (Oyunu açmayı başarsanız bile en düşük çözünürlükte en düşük detayla oynayabilirsiniz).O/B ekran kartı içeren anakartlart genelde, bilgisayarını ofiste kullanacak ya da evde basit işlemler yapacak (internete girmek, yazı yazmak, hesap yapmak vb.) kişiler için satılmaktadır.
Anakart’ın genişleme yuvasına takılı olan ekran kartı:
Bu tür ekran kartları anakart ile birleşik değildir. İstenildiği zaman çıkarılıp başka tür ekran kartı takılabilir. onboard ekran kartına göre daha verimlidir.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder